Kümesimizdeki güvercinlerimizin
arzuladığımız yöndeki özelliklerini geliştirebilmek için, yani en
iyilerini seçip, en iyilerinden yavrular elde etmek için yavru veriminin
bol olması gerekir. Yavru verimi denilince yılda çift başına yeme
düşürdüğümüz yavru sayısı kastedilmektedir. Eğer bir üretim sezonunda
çift başına ortalama yavru sayımız 6 değilse kümesinizde bir problem var
demektir. Üretim sezonu şubat ile temmuz ayları arasıdır. Şubat
ortasında çiftleştirme, şubat sonu yumurtlama, mart ortası yavruların
çıkışı, nisan ortası yeme düşmeleri ve aşağı yukarı her ay bir çift
yavrudan temmuz ortasına kadar eder dört çift yavru. Elbetteki her
çiftten sekiz yavru elde etmek mümkün değil. Dolayısıyla şift başına
ortalama üç çift yavru diyoruz.
Düşük yavru veriminin çeşitli nedenleri olabilir. Öncelikle en iyi
sayıda yavruya ulaşabilmek için önkoşullar neler onlara bir göz atalım.
1. Kuşlara (ana, baba) bağlı nedenler:
a- Ana babaya bağlı nedenlerin en başında sağlık gelmektedir. Ancak
sağlıklı kuşlardan sağlıklı ve yeterli sayıda yavru elde edilebilir.
Dişi kuşun cinsiyet organları onun yumurtlaması için gerekli işleyişe
sahip olmalıdır. Aynı zamanda erkeğin cinsiyet organları da yumurtayı
dölleme yeteneğinde olmalıdır. Sağlık ile ilgili konuları başka bir
yazımda detaylı olarak işleyeceğim.
b- Ana ve baba yumurtlama gerçekleştikten sonra onların üzerinde yatarak
ve gerektiğinde onları çevirerek, bu yumurtalardan yavru çıkması için
gerekli davranışları gösterme yeteneğinde olmalılar.
c- Bildiğimiz gibi yavrular çıktıktan sonra ilk günlerde kursak sütü ile
beslenirler. İşte yine ana ve babanın süt salgılama yetenekleri yerinde
olmalıdır. Kursak sütü salgısı kuş yaşlandıkca geriler. Dolayısıyla
eşler seçilirken yaşlı kuşlara genç eşlerin verilmesine dikkat
edilmelidir. Çift, yavrularına düşkün olmalı yani yavruya bakma
özellikleri güçlü olmalıdır.
2. Çevreye bağlı nedenler:
a- Çevreye bağlı nedenlerin başında besleme gelmektedir. Üretim sezonu
dışında özellikle dişilerin yağlanmamasına dikkat edilmelidir. Bu
nedenle kışın mümkünse ağırlıklı olarak arpa verilmelidir. Yemleme bir
kez yapılmalı ve kuşların yiyebildikleri kadar arpa verilmelidir. Eğer
buğday veriliyorsa miktarını dörtte bir oranında azaltınız. Özellikle
soğuk günlerde veya uzunca uçuşlar sonrasında yemlerine bir miktar mısır
katınız yada normalde verdiğiniz yemden biraz fazlasını veriniz.
Kuşlarınızı çiftleştirmeden bir hafta önce, onların eni konu kızmalarını
sağlamak için yemlerine fiğ, kırık bakla, burçak ve yemlik bezelye gibi
proteinli daneler katınız ya da dörtte bir oranında piliç besi yemi
veriniz. Yumurtlama sonrasında bu tip yemlemeye devam ediniz. Yavrular
7-10 günlük olduktan sonra yemdeki proteinli dane oranını yada piliç
besi yemini arttırınız. Yem yanısıra temiz ve berrak suda çok önemlidir.
Mümkünse kümeste hergün taze su bulundurulmalıdır.
b- En az besleme kadar kümesin havalanması ve güneş alması da önemlidir.
Hayvanların gübresinden dolayı kapalı kümeslerde amonyak oranı çok çabuk
yükselir. Amonyak, özellikle nemli bölgelerde daha da büyük bir
sorundur. Kuşlarımızın üşümesinden korkmayalım. Kümeslerimizi elimizden
geldiğince iyi havalandıralım. Nem ve kötü hava soğuğa nazaran
kuşlarımızın daha büyük düşmanlarıdırlar. Kümesimizde büyük havalandırma
açıklıklarının olması ve özellikle iyi havalarda bunların açılmaları çok
önemlidir. Diğer zamanlarda da rüzgardan korumak yeterlidir. Kümesin
havasının kötü olmasının diğer bir nedeni de kümesin hayvan sayusuna
göre küçük olmasıdır. Sevgili yetiştiriciler, hayvan sayınızı kümesinize
göre ayarlayınız. Önemli olan kuşlarımızın sayıca fazla olmaları değil,
kaliteli ve sağlıklı olmalarıdır.
c- Yuvalıklar mümkün olduğunca büyük olmalıdır. Yuvalıklar,
yetiştirdiğimiz kuşlarımızın büyüklüklerine bağlı olarak en az 50 cm
genişliğinde, 40 cm derinliğinde ve 30 cm yüksekliğinde
olmalıdır.Yuvalığın içerisine ya tahtadan yada piyasada satılan yuvarlak
plastik folluklardan koyunuz. Bunlar yavruların temiz kalmasını,
dolayısıyla kolay kolay hastalanmamasını sağlar.
Sevgili güvercin severler, gördüğünüz gibi başarılı bir kümes yönetimine
giden yol kolay değil. Elbetteki yukarıda size önerdiklerimizi yapmak
zorunda değilsiniz. Dediğim gibi bunlar öneri. Yavru veriminin nelere
bağlı olduğunu gördükten sonra eminim sizler de kendi kümesinizde
düzeltmeniz gereken problemleri, bizim de önerilerimizi dikkate alarak
kendi yöntemlerinize göre çözeceksinizdir.
Doç. Dr. Türker Savaş |