MALATYA

İlk bakışta zarif ve sportif (Buharadan farklarından biri) görünümde olan Malatya güvercini, birçok güvercin türünün tek tek sahip olduğu özelliklerin tümünü bünyesinde birleştirmiştir. Görünüş olarak birçok süs güvercininden daha alımlı olup, çoğunlukla tepeli (kenküllü) olmakla birlikte tepesiz olanlarda  bulunmakta ve ayaklarında 15-20cm ye varan paçalar (yani uzun tüyler) yer almaktadır.

Ayrıca onlarca, ilginç ve mahalli isimlerle anılan (kırmızı kalkanlı, sırtı kula, gökağbaş, kulaağbaş,  arap, arbeş, karakuyruk, kırmızı kalkan, yanıgök, pembe, karakuyruk vb.) renk ve deseni bulunmaktadır.

Yukarda tanımlanan renk ve görüntü cümbüşü yanı sıra birçok güvercin türüne taş çıkaran sportif özelliklere sahiptir. Hiç dinlenmeksizin on iki saate varan uçuş kapasitesine sahiptir. Yani eğitimli ve iyi cins bir Malatya güvercini hiç inmeden on iki saat havada değişik seviyelerde uçabilir ve takla atabilir. Büyüklerimiz geceleri inmeden sabaha kadar havada uçan kuşları için damlara pamuk ve su koyduklarını ve ateş yaktıklarını anlatırlar.

Taklacı adı verilen (çoğunlukla Urfa ve Mardin kökenli) güvercinlere parmak ısırtacak takla atma özelliğine sahiptir. İyi cins bir güvercin evin etrafında attığı her turda bir sıçrama yaparak 1 ile 5 arasında değişen sayıda takla atar. Ayrıca her yükseklik seviyesinde takla atma özelliğine sahiptir. Öyle çok takla atanlar vardır ki takla atmaktan kanatlarındaki damarlar patlar ve kanamaya neden olur.

Posta güvercinlerine ulaşamasa da eğitimli ve cins bir Malatya güvercini 100km mesafeden atıldığında yuvasına dönebilmektedir. Büyüklerimiz Elazığ'dan (Elazığ-Malatya arası 100km) iddiaya kuş attıklarını ve kuşlarının geldiğini anlatmaktadır.

Tabii ki anlatılan özelliklere sahip Malatya güvercinleri herkeste olmayıp, bu cinse yıllarını vermiş meraklı ve sayılı kişilerde bulunmaktadır. Kuşların maddi ve manevi değerleri, bu özelliklere ne kadar çok sahip olmaları ile artmaktadır.

Bu güzel ve özellikli hayvanın diğer illere fazla yayılmamasının nedeni ise güvercin beslemenin ayıplığından dolayı reklamının yapılamaması ve diğer illerdeki güvercinseverlerin kuşumuzu görünce hemen önyargıya kapılarak süs güvercini olarak değerlendirmeleridir. Ama bu ve diğer nedenler kuşlarımızın diğer illere dağılmamasına ve Malatya'ya özgü olarak kalmasına neden olmuştur.

Dr. M. Mustafa AKIN