TAKLA IRKINDA ÖNTEPE (Gül) ŞEKLİ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Giriş: Masa kuşu olma yönündeki eğilimlerle birlikte Takla ırkına ait güvercinlerin renklerinde de bir çeşitlenme olmuştur. Eskiden bu ırkta görülmeyen yeni renkler oluşmuştur. Eskinin mat siyah renkli güvercinleri yerini parlak siyaha bırakmış, koyu renkliler ise giderek açık renklilere dönüşmüştür. Yine eskiden görülmeyen mermer yada mermerit ismi verilen işaretsiz kuşlar görülmeye başlandı. Yalnızca oyunun önemli olduğu dönemlerde hiç dikkate alınmayan alaca renklere karşı artık hiçbir tahammül kalmamıştır. Eskiden öntepeler bu kadar büyük olmasa da, öntepe özelliğine Takla ırkında öteden beri rastlanmaktadır. Öntepe özelliğine ilişkin kalıtsal mekanizma konusunda bilinenler henüz çok azdır. Öntepenin tepesizliği çekinik (ressesif) olduğu tahmin edilmektedir. Ancak öntepe formu üzerine sistematik araştırma yapılmamıştır. Bu lisans tezi çalışmasında öntepe büyüklüğünün tüy rengine, yaşa ve cinsiyete bağlılığı araştırılmıştır. Bunun ötesinde ebeveyn-yavru benzerliğinden öntepe büyüklüğüne ilişkin kalıtsal mekanizma konusunda bazı noktaların aydınlatılması hedeflenmiştir.
Araştırmada Kullanılan
Yöntem: Tüm bu kayıtların yanı sıra hayvanların renkleri, yavru, genç ve kart olmak üzere yaşları ile cinsiyetleri de kayıt edilmiştir.
Bulgular ve Sonuçları: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 1. Öntepe tipleri, ebeveynlerinin öntepe tipleri ve cinsiyete göre gruplanan güvercinlerin sayıları |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
A: Açma; P: Punta; B: Bıyıklı; T: Tepesiz |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 1in ilk satırında, açma öntepeli (güllü) ebeveynlerden olduğu iddia edilen tepesiz güvercin muhtemelen ya yetiştirici tarafından yanlış ebeveynlere kayıt edildi yada sözkonusu çiftin dişisi kümeste başka bir erkek ile çiftleşti. Bu durum dışındaki bulgular, daha önce de değinildiği gibi öntepeliliğin tepesizliği nazaran çekinik bir kalıtım yolu izlediği yolundaki savı desteklemektedir. Çizelge 2den görülebileceği gibi farklı tüy renklerine sahip kuşların öntepe büyüklükleri arasında kısmen oldukça büyük farklar bulunmaktadır. Sözkonusu ortalamalara göre portakallar ile arapların öntepe büyüklüğü arasında 5,7 mmlik bir fark bulunmaktadır. İlk anda küçük bir değer gibi görülen bu fark oransal olarak irdelendiğinde portakalların öntepelerinin araplarınkinden % 50 daha büyük oldukları görülmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir konu, farklı renklerdeki hayvanların cüsseleri arasında da fark olması olasılığıdır. Farklı cüsse büyüklüğü öntepelere de yansıyabilir. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 2. Araştırmaya konu olan kuşların tüy renklerine göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 3. Araştırmaya konu olan kuşların yaş gruplarına göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 3de Ergin güvercinlerin öntepelerinin yavru güvercinlere göre 3 mm daha büyük olduğu görülmektedir. Yine fark küçük görülmekle birlikte önemli olduğunun altı çizilmelidir. Zira 3 mm yavruların öntepe çaplarının % 26sına denk gelmektedir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 4. Araştırmaya konu olan kuşların cinsiyetlerine göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dişi hayvanların erkeklere göre öntepelerinin daha büyük olduğunu
Çizelge 4den izlemek mümkündür. Çizelge 5de b ile sembolize edilen değer ebeveynler ile yavruların öntepe büyüklüklerinin benzerliğini sayısallaştırmaktadır. b-Değeri sıfır ile bir arasında değişir ve sözkonusu değer bire yaklaştıkca benzerliğin arttığı anlaşılır. Benzerliğin çok olması veya az olması ne anlama gelir. Öyle ya, ana babaya benzemelerinden daha doğal ne olabilir ki denilebilir. Ancak bu değerin düşük olması yavruda öntepe çapı üzerine ana babanın etkili olmadığı anlamına gelmez. Yalnızca tüm kuşların öntepe çapları arasındaki farklılığın (varyasyon) besleme, bakım, iklim vb. çevre etkilerinden fazlaca kaynaklandığı hükmüne varılabilir. Tersi durumda, yani b-değerinin bir yada bire yakın olması, öntepe çapı üzerinde çevre etkilerinin olmadığı yada az olduğu anlamına gelir. Ebeveynler ortalaması yavru benzerliğinin karşısındaki değere baktığımızda (b=0,73) öntepe çapları arasındaki çeşitliliğinin büyük kısmının ana babadan, yani kalıtımdan kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bunun yanısıra baba yavru benzerliğinin b değeri ile ana yavru benzerliğinin b değerleri arasındaki fark (bbaba = 0,56; bana = 0,67), yani ana yavru benzerliğinin daha yüksek olmasına bakarak dikkatlice öntepe çapı üzerinde anaya bağlı etkilerin daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Bu etkilerden biri yumurta büyüklüğü ve besleme değeri nedeniyle bunun yavru cüssesine etkisi olabilir, diğeri ise cinsiyetler arası farklı genetik kaynaklar olabilir. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çizelge 5. Baba yavru, ana yavru ve ebeveynler ortalaması yavru benzerliğini veren değerler |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bu çalışmadan çıkarılacak sonuçlar özetlenirse;
Teşekkür: Hakan METE ve Dr. Türker SAVAŞ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||