GÜVERCİN YEM TÜKETİMİ

Günde bir Öğün Yemlenen ve Önlerinde Sürekli Yem Bulunan Durgunluk Dönemindeki Güvercinlerin Yem ve Su Tüketimleri ile Canlı Ağırlık Değişimlerinin Karşılaştırılması 

Giriş
Performans kuşlarının performanslarını görebilmek için aç olarak uçurulmaları gerektiği bilinmektedir. Ancak bu konu dışında güvercinlerde yağlanmanın önlenmesi bakımından genellikle günde bir öğün yemlenmeleri gerektiği tavsiye edilmektedir. Fakat besi yönünde ıslah edilmiş hayvanların dışında birçok hayvan türünün yem tüketimini canlı ağırlığını muhafaza etmek yönünde ayarlayabildiği söylenmektedir. Bu çalışmada güvercinlerin yem tüketimlerini, canlı ağırlıklarını muhafaza yönünde ayarlayıp ayarlayamadıkları sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır.

Materyal ve Yöntem
Bu araştırmada durgunluk döneminde olan 10 dişi, 10 erkek Baska ırkı güvercin kullanılmıştır. Hayvanlar, canlı ağırlıklarına göre eşitlenen, 5 erkek ve 5 dişi olmak üzere iki gruba ayrılmışlardır. Yem olarak makarnalık buğdayın kullanıldığı çalışmada, bireysel kafeslere alınan kuşlara günde 50 g yem ve 150 ml su verilmiştir. Grupların birinde kuşların önünde yem sürekli dururken diğer gruba yemleme saat 12:30-13:00 arasında yapılmıştır. Bir öğün yemlenen gruptaki kuşların canlı ağırlıkları her gün yemleme öncesinde, yem tüketimleri ve su tüketimleri ise yemleme sonrasında ölçülmüştür. Diğer grubun ise akşam karanlık basarken yem ve su önlerinden alınarak o günkü yem ve su tüketimleri ölçülmüş, ertesi sabah saat 08:00’de ise hayvanlar tartılmış ve önlerine yem ile su konmuştur. 1 ay sürdürülen çalışmada aydınlatma 4 adet büyük boy flüoresans lamba ile 12 saat aydınlık 12 saat karanlık olacak şekilde gerçekleştirilmiştir.

Bulgular ve Sonuç
Çizelge 1’de yem önlerinde sürekli bulunanlar ile günde bir öğün yemlenen gruplardan çalışma boyunca toplanan yem tüketimleri, su tüketimleri ve canlı ağırlıklarına ait ortalama değerleri verilmiştir. Gruplar arasında her üç özellik bakımından da farklılık istatistiksel olarak önemli değildir. Önlerinde sürekli yem bulunan grubun su tüketimin biraz daha fazla olması, muhtemelen gün boyunca az az yem tüketen bu hayvanların, yemlenmenin etkisi ile az az ancak toplamda günde, tek öğün yemlenen gruba göre daha fazla su tüketmesiyle açıklanabilir.

Çizelge 1. Uygulama gruplarına ait ortalama değerler

Çizelge 2’de dişi ve erkek kuşlara ait çalışma boyunca toplanan verilerin ortalamaları verilmiştir. Beklendiği gibi erkekler dişilerden daha ağırdır. Ancak ilginç bir durum canlı ağırlıkları fazla olmasına rağmen erkekler dişilerden önemsiz düzeyde daha az yem tüketmişlerdir. Dişi kuşlar kuluçka döneminde yumurta verimi için daha fazla enerjiye gereksinim duymaktadırlar. Çalışmanın yapıldığı dönemde de muhtemelen kaybettikleri vücut yağlarını yerine koymak için canlı ağırlıkları nispetinde daha fazla yem tüketmişlerdir. Erkeklerin su tüketimlerinin canlı ağırlıklarına bağlı olarak dişilerden fazla olması beklenmektedir.

Çizelge 2. Cinsiyetlere ait ortalama değerler

Şekil 1’de deneme boyunca gruplara ait günlük yem tüketimlerinin yönelimi görülmektedir. Kuşlar denemeye alındıktan sonra bir süre yem tüketimi artmış daha sonra tedricen azalmıştır. İlk günlerdeki artış, grup kafeslerinde olan kuşların bireysel kafeslere alınmaları ile daha rahat yem tüketebilmelerine bağlı olarak gerçekleşmiştir. Grup halinde beslendiklerinde oluşabilecek olan sosyal stres de özellikle yeterince yem tüketmelerini engelliyor olabilir. Bu durum canlı ağırlıklarını “normal” ağırlıklarının altına düşürmüş olabilir. Bireysel olarak beslenmeye başladıklarında canlı ağırlıklarını “normale” çıkarmak için daha fazla tüketiyor olabilirler. “Normal” canlı ağırlığa ulaştıklarında ise yem tüketimi düşmektedir. 

Şekil 1. Deneme gruplarında yem tüketiminin çalışma boyunca yönelimi

Şekil 2’deki grupların günlük su tüketimleri ortalamaları çalışma boyunca giderek düşmüştür. Öncelikle su tüketimlerinin yem tüketimlerine benzer bir eğilim göstermesi beklenir. Ancak çalışmanın sonuna doğru su tüketimlerindeki azalmanın diğer bir nedeni de havaların soğumaya başlamasıdır.

Şekil 1 ve 2 incelendiğinde yem tüketimleri ortalamalarında bir öğün yemlenen grupta 12 Kasımda ve sürekli yem bulunan grupta 20 ve 21 Kasımda görülen dalgalanmalar söz konusu günlerdeki elektrik kesilmelerine bağlıdır. 12 Kasımda erken yemlemek zorunda kalınan tek öğün grubu görüldüğü gibi daha az yem tüketmiştir. Buna karşın uzun süre karanlık olması nedeniyle (20 Kasım) yem tüketemeyen sürekli yem bulunan gruptaki hayvanlar akşam üzere elektrik kesintisi bittikten sonra yem tüketebilmişlerdir. Bu fazla tüketim nedeniyle ertesi günü (21 Kasım) yem tüketimleri daha az olarak gerçekleşmiştir. 20 Kasımdaki normalin üzerindeki yem tüketimleri su tüketimlerinin de fazla olmasına neden olmuştur. Yem tüketimlerindeki dalgalanmayı canlı ağırlıklarda da görmek mümkündür (Şekil 3). Bu dalgalanmaların bu kadar hızlı bir şekilde canlı ağırlığa yansıması aslında dalgalanmanın sindirim kanalı içeriğindeki değişime yansıması nedeniyledir.

 
Şekil 2. Deneme gruplarında su tüketiminin çalışma boyunca yönelimi

Şekil 3’den görülebileceği gibi deneme boyunca canlı ağırlıklarda bir artış gerçekleşmiştir. Bu durum, daha önce de değinildiği gibi grup kafeslerinden bireysel kafeslere alınan kuşların “normal” canlı ağırlıklarına ulaşma çabası nedeniyledir.

 
Şekil 3. Deneme gruplarında canlı ağırlığın çalışma boyunca yönelim

Sonuç olarak durgunluk döneminde güvercinlerin bir öğün yemlenmelerinin yada önlerinde sürekli yem bulunmasının yem tüketimlerini ve canlı ağırlıklarını etkilemediği, dolayısıyla önlerinde sürekli yem bulundurmanın yağlanmaya neden olmayacağı söylenebilir. Ancak burada yalnızca buğday kullanıldığı, dolayısıyla farklı yem karmaları için aynı durumun geçerli olup olmayacağı konusunda bir şey söylenemeyeceği dikkate alınmalıdır.

Türker SAVAŞ                                 Cemil TÖLÜ                                      Gülşah KORKMAZ
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü